آمار مالاریا در ایران
آمار مالاریا در ایران
مالاریا ، مالاریا چیست ، مالاریا درمان ، پشه مالاریا ، درمان مالاریا ، علائم مالاریا ، علل مالاریا ، علت مالاریا ، عکس مالاریا ، پشه مالاریا در ایران ، علائم بیماری مالاریا در ایران
در این مطلب از سایت جسارت می خواهیم در مورد مالاریا صحبت کنیم.امیدواریم این مطلب مورد توجه شما سروران گرامی قرار گیرد.این بیماری مهم‌ترین بیماری انگلی و یکی از مسایل مهم بهداشتی تعدادی از کشورها بخصوص کشورهای گرمسیری و نیمه گرمسیری دنیا است. این بیماری با نامهای دیگری چون پالودیسم، تب و لرز، تب نوبه و تب متناوب نامیده میشود. این بیماری به صورت عفونت حاد در بیشتر موارد وخیم و گاهی طولانی و با ویژگی‌های تب متناوب و لرز، کم‌خونی و بزرگی طحال و گاه با ویژگی‌های ساده یا کشنده دیگر خودنمایی می‌کند. اهمیت این بیماری به خاطر شیوع زیاد و مرگ‌ومیر قابل توجه‌است. انگل این بیماری توسط یک تیره از پشه به نام آنوفل به انسان منتقل میشود که این تیره شامل چندین گونه است. کلمه مالاریا یک کلمه ایتالیایی و به معنای هوای بد (Mal-Aria) است و منظور از آن تعریف بیماری با ویژگی‌های تب متناوب است که ایتالیایی‌ها در گذشته وجود آن را ناشی از هوای بد و مناطق باتلاقی می‌دانستند. همواره با گرم شدن زمین، شیوع این بیماری افزایش می‌یابد.
آشنایی با مالاریا
یکی از بیماری های کشنده که توسط گزش حشرات سمی ایجاد می شود ، بیماری مالاریا است که بسته به شدت سمی بودن نشانه های آن تشخیص داده می شود . راههای درمان این بیماری در برخی شرایط نیاز به مراقبت های ساده تر اما در کیس های خاص بستری و مراقبت های ویژه را نیاز دارد.
مالاریا چیست
بیماری ایجاد شده توسط انگل مالاریا که به عنوان بیماری مالاریا نامیده می شود ، می تواند نشانه های متنوع و گسترده ای داشته باشد که می توان آن ها را به دوره کمون یا بیماری خیلی خفیف و شدید وحتی مرگ طبقه بندی نمود ولی عموماً این بیماری را به دو نوع خفیف و شدید طبقه بندی می کنند و در کل این بیماری ، بیماری علاج پذیری است که لازمه درمان آن تشخیص و اقدام به موقع و درست می باشد.
علائم مالاریا
عفونت مالاریا به‌طورکلی توسط حملات مکرر با علائم و نشانه‌های زیر مشخص میشود:
• لرزمتوسط تا شدید
• تب شدید
• تعریق
علائم و نشانه‌های دیگر ممکن است عبارت باشند از:
• سردرد
• استفراغ
• اسهال
علائم و نشانه‌های این بیماری معمولاً در عرض چند هفته پس از اینکه توسط یک پشه آلوده می‌شوند، شروع میشود. بااین‌حال، برخی از انواع انگل این بیماری میتواند در بدن شما تا یک سال به‌صورت غیرفعال باشد.
انگل مالاریا
انگل این بیماری (Plasmodium) از طریق نیشِ پشه‌ی آنوفل، وارد بدن میشود و فرد را به این بیماری مبتلا می‌کند. این بیماری بیشتر در مناطق گرمسیری شایع است. تب و لرز، کم‌خونی، تعریق و… از نشانه‌های این بیماری است. تاکنون واکسنی برای پیشگیری از این بیماری کشف نشده است اما راه‌هایی برای مبتلا نشدن به این بیماری وجود دارد که برای آگاهی از آنها، شما را به خواندن ادامه‌ی این مقاله دعوت می‌کنم.
شروع بیماری مالاریا
این بیماری با گزش پشه آنوفل شروع میشود. پشه آنوفل ماده شب‌ها خونخواری می‌کند و حین خونخواری از بزاق خود، انگل‌های این بیماری را به داخل خون انسان تزریق می‌نماید. این انگل‌ها وارد سلول‌های کبد می‌شوند و شروع به تکثیر سریع می‌کنند، به طوری که از هر یک انگل وارد شده حدود 10 هزار انگل تولید میشود. سپس این انگل‌ها سلول‌های کبدی را پاره می‌کنند و وارد خون می‌شوند تا به گلبول‌های سرخ حمله‌ور شده و وارد آنها شوند و در آنجا تکثیر کنند. انگل این بیماری پس از ورود به گلبول قرمز از هموگلوبین استفاده و تولید مثل می‌کند و پس از 2 تا 3 روز تمام هموگلوبین مصرف شده و گلبول قرمز پر از انگل میشود. سپس انگل‌ها گلبول‌های قرمز را پاره می‌کنند و به گلبول‌های دیگر وارد می‌شوند. به این ترتیب تعداد انگل‌ها در خون بیشتر و بیشتر میشود. زمانی که تعداد انگل مالاریا از حد خاصی بالاتر رود، بیمار دچار تب میشود. شروع تب همزمان با پاره شدن گلبول‌هاست و پس ازآن که انگل‌ها وارد گلبول‌های تازه می‌شوند، تب قطع میشود و این سیکل هر 2 یا 3 روز تکرار میشود؛ یعنی بیمار 2 روز تب ندارد و روز سوم تب می‌کند.
تشخیص بیماری مالاریا
۱- تعیین اینکه آیا شما در معرض خطر این بیماری هستید :اگر چه برخی از جمعیت ها در معرض خطر بیشتری هستند، اما هر کسی می تواند به این بیماری مبتلا شود. شما باید از عوامل خطرناکی که می دانید احتمال ابتلا به این بیماری را دارید، باید آگاه باشید. در موارد بسیار نادری می تواند از طریق انتقال خون یا پیوند اعضا در صورتی که کارکنان پزشکی عمل درمان را انجام داده اند، گسترش یابد. سوزن برای تزریق نیز می تواند این بیماری را گسترش دهد. با این حال، به دلیل اینکه بیماری اغلب توسط نیش های پشه گسترش می یابد، بیشتر افراد مبتلا به این بیماری در آب و هوای گرمسیری و نیمه گرمسیری یافت می شوند. CDC لیستی کامل از خطر این بیماری را در کشور ارائه می دهد. کشورهایی که به احتمال زیاد به این بیماری مبتلا می شوند شامل آنگولا، کامرون، چاد، ساحل عاج و لیبریا هستند. مرگبار ترین سویه های مالاریا در آفریقا، جنوب صحرای آفریقا یافت می شود. توجه داشته باشید که فقط این افراد که در این مناطق زندگی می کنند مبتلا نمی شوند بلکه خطر ابتلا دیگر افراد به این بیماری از طریق مسافرت ممکن است. ۲- بعد از اینکه در یک کشور با خطر بالا بوده اید، برای علائم این بیماری نظارت کنید : این بیماری به طور معمول دوره انکوباسیون(دوره نهفتگی) حدود ۷ تا ۳۰ روز از قبل علائم ظاهر می شود. اما اگر شما یک مسافر از یک کشور کم خطر هستید،شما باید قبل از ورود به کشور داروهای ضد مالاریایی را مصرف کنید. این دارو میتواند از این بیماری پیشگیری کند و یا در صورت داشتن این بیماری پیشرفت ان را کند کند. ممکن است چند ماه طول بکشد تا علائم شما ظاهر شود. برای سالم بودن، باید یک سال کامل پس از سفر به ناحیه پرخطر، مراقب خود باشید. در طول هر بررسی توسط دکتر درسال، دکتر خود را از سفرخارجی خود مطلع کنید. ۳- انواع مختلف این بیماری را بشناسید : این بیماری معمولا در یکی از سه حالت دیده می شود: این بیماری بدون عارضه، مالاریای شدید و یا عود مالاریا. مالاریای بدون عارضه شایع ترین نوع است، اما به ندرت در بیمارستان تشخیص داده می شود زیرا آن را با سرماخوردگی، آنفولانزا یا عفونت ساده اشتباه می گیرند. ساکنین مناطق پر خطر اغلب علائم را به عنوان مالاریا بدون عارضه تشخیص می دهند و خود را درمان می کنند. از سوی دیگر، مالاریای شدید می تواند باعث نارسایی اندام ها شود و به طور بالقوه کشنده باشد. این نیازمند توجه فوری پزشک است. عود بیماری پس از ابتلا به این بیماری اغلب بی توجه است زیرا ممکن است همیشه نشانه های قابل توجهی را نشان ندهند. ۴- تشخیص علائم مالاریا بدون عارضه : مالاریا بدون عارضه می تواند در حملات تکراری ظاهر شود که معمولا ۶ تا ۱۰ ساعت طول می کشد. در این حملات بیماران دچار تب و لرز می شوند و عرق می کنند. در مرحله سرد، بیمار احساس سرما و دچار لرزش بدن می شوند. در طول مرحله گرم، تب، سردرد و استفراغ را تجربه می کنند. کودکان ممکن است تشنج داشته باشند. در مرحله عرق، بیمار خستگی و عرق بیش از حد را تجربه می کند در حالی که بدن در دمای طبیعی خود است. علائم دیگر عبارتند از زردی خفیف پوست و تنفس سریع.
انتقال مالاریا
شیوع و انتقال هر نوع مالاریا چه در مناطق اندمیک و چه به صورت اپیدمیک به عوامل بیشماری مثل نوع و سوش انگل ، میزان ایمنی انسانها ، عادات زیستی پشه ها ، عادات زیستی انسانها ، شرایط محیطی از قبیل درجه حرارت، رطوبت، میزان بارندگی، نوع گیاهان منطقه نوع و روشهای مبارزه و . . . بستگی دارد که این عوامل را میتوان در ارتباط با سه عامل شخص سالم و آلوده بعنوان گیرنده و دهنده بیماری ، انگل پلاسمودیوم بعنوان عامل ایجاد کننده بیماری و پشه آنوفل بعنوان انتقال دهنده بیماری طبقه بندی نمود. بطور کلی انتقال مالاریا از طرق زیر می تواند صورت بگیرد: · انتقال طبیعی : انتقال از طریق نیش پشه آنوفل · انتقال اکتسبی : انتقال از طریق تلقیح
تاریخچه بیماری مالاریا
علائم این بیماری در نوشته‌های چین باستان توضیح داده شده‌است. ۲۷۰۰ سال پیش از میلاد چند علامت مشخص این بیماری که بعداً به نام بیماری مالاریا نام گرفت در نایجینگ (انگلیسی:Nei ching) (قانون پزشکی) توضیح داده شد. قانون نای‌چینگ توسط امپراتور هوانگ‌تای (انگلیسی: Huang Ti) ویرایش شد. بیماری مالاریا در یونان باستان تا قرن چهارم قبل از میلاد به خوبی شناخته می‌شد. بقراط علایم اولیه این بیماری را شرح داد. سوشروتا (انگلیسی:Susruta) فیلسوف هندی سده ۷ پیش از میلاد در مقاله پزشکی نوشته شده به زبان سانسکریت به علایم تب مالاریا و نیش زدن حشره معینی در ایجاد تب اشاره شده کرده‌است. تعدادی از نویسندگان رومی باتلاق را در ایجاد بیماری دخیل می‌دانستند. در کشور چین در سده دوم پیش از میلاد به گیاه گندواش (به انگلیسی: Qinghao) در یک مقاله پزشکی اشاره شده بود. همچنین در آرامگاه ماوانگدویی (به انگلیسی: Mawandui)، چینی: 馬王堆) واقع در شهر چانگشا کشور چین ۵۲ دارو برای درمان مالاریا پیدا شد. در سال ۳۴۰ پس از میلاد برای نخستین بار خواص ضد تب گیاه گندواش توسط جی هانگ (به انگلیسی: Ge Hong)، به چینی:葛洪)از خاندان ین شرقی (به انگلیسی: Yin) توضیح داده شد. در سال ۱۹۷۱ ماده موثره گیاه گندواش توسط دانشمندان چینی جداسازی شد که به نام آرتمیزینین (به انگلیسی: artemisinin) نامیده شد. امروزه این ماده یک داروی قوی و مؤثر برای درمان مالاریا به خصوص در ترکیب با داروهای دیگر ضد مالاریا محسوب میشود.
تفاوت انواع مالاریا
کامیلو گلژی فیزیولوژیست اعصاب که اهل ایتالیا بود توضیح داد که این بیماری حداقل دارای دو شکل متفاوت است. یکی با دوره تب سه‌روزه (تب بعد از ۲ روز) و دیگری دوره چهار روزه (تب بعد از ۳ روز). همچنین او مشاهده کرد که هرکدام از اشکال بیماری شکلهای متفاوتی از مروزوییت را تولید می‌کنند که تب در اثر بلوغ و رها شدن آنها در خون اتفاق می‌افتد. او در سال ۱۹۰۶ جایزه نوبل فیزیولوژی اعصاب را به خاطر این کشف دریافت کرد.
نامگذاری انگل مالاریا
دو نفر از محققان ایتالیایی به نامهای جووانی باتیستا گراسی (Giovanni Batista Grassi) و ریموندو فیلتی برای اولین بار نامهای پلاسمودیوم ویواکس و پلاسمودیوم مالاریه را برای دو انگلی که در سال ۱۸۹۰ باعث بیماری افراد می‌شدند معرفی کردند. لاوران معتقد بود که فقط یک نوع انگل مالاریا به نام اوسیلاریا مالاریه (Oscillaria malariae) وجود دارد. یک آمریکایی به نام ویلیام اچ ولش (William H. Welch) این موضوع را دوباره بررسی کرد و در سال ۱۸۹۷ انگل مالاریای سه‌یک بدخیم را به نام پلاسمودیوم فالسیپاروم نامگذاری کرد. در مقابل این نامگذاری استدلالهای زیادی وجود داشت. اگرچه کاربرد این نام در ادبیات آنقدر گسترش پیدا کرده بود که تغییر نام این انگل به نامی که لاوران انتخاب کرده بود، یک گمان ممکن بود. در سال ۱۹۲۲ جان ویلیام واتسون استیفنز (John William Watson Stephens) چهارمین انگل مالاریای انسان را به نام پلاسمودیوم اوال معرفی کرد.
دوره کمون مالاریا
زمانی که ذره تاثیر گذار ( پلاسمودیوم ) به وسیله پشه آنوفل وارد بدن شده تا قبل از ظاهر شدن اولین علائم بیماری به آن دوره کمون گفته می شود.دوره کمون این بیماری در اغلب موارد بین 7تا30 روز بوده.کوتاه ترین دوره کمونی در ” پلاسمودیم فالسی پاروم” و طولانی ترین دوره کمون در این بیماری” مالاریه” مشاهده می شود. داروهای ضد بیماری مالاریا برای پیشگیری و یا به تاخیر انداختن مالاریا، برای مسافرانی که به محل بومی مالاریا مسافرت کرده اند مورد استفاده قرار می گیرد که مدت تاخیراندازی بین چند هفته تا چند ماه میباشد.
مراحل حمله مالاریا
مرحله سرد (احساس سرماو لرزش)
مرحله گرم(تب،سردرد، تهوع،حمله ها در بچه ها)
در نهایت مرحله تعریق (عرق،برگشت بدن به دمایی عادی،خستگی)
[ p.falciparum,p.vivax,p.ovale,(tertain )] حمله گاهی هر دو روز یکبار به وسیله ترتین انگل [ p.malariae(quartan )] و حمله های سه روز بکبار توسط انگل های کوارتان اتفاق می افتد.
علائم مالاریای حاد
مالاریایی که بر مغز تاثیر می گذارد ، به همراه رفتار های غیر طبیعی، حمله ها ،یا سایر ناهماهنگی های نورولوژیک
کم خونی و آنمی شدید بر اثر همولیزیس(نابودی گلبول های خون)
هموگلوبینورا (هموگلوبین در اوره)در اثر همولیزیس
( ADRS ) ادم های ریوی یا سندرم شدت پریشانی دستگاه تنفس
کاهش شمار انگل در پاسخ به درمان
نا به هنجاری در انعقاد خون و ترمبو سیت ها
ایست قلبی وشک
از دیگر علائم که باید به آنها توجه داشت عبارتند از:
ناتوانی حاد کلیه (درست کار نکردن کلیه)
هایپرپارازیتیما،جایی که بیش از %5 از گلبول های قرمز خون توسط انگل مالاریا آلوده شده باشند
ماتابولیک اسیدوز(بالا بودن اسیدیته مایعات و بافت های بدن)،معمولاً همراه است یا هیپوگلیسیمیا(کاهش قند خون)
همچنین هیپوگلیسیما ممکن است در زنان باردار که مبتلا به نوع خفیف هسنتد و یا بعد از درمان با گنه گنه رخ دهد.نوع شدید اغلب برای کسانی اتفاق می افتد که ایمنی به مالاریا ندارند و یا کسانی که ایمنی آنها نسبت به مالاریا کاهش پیدا کرده است. مالاریای شدید ممکن است در تمام افراد یک ناحیه ای که انتقال مالاریا در آن ناحیه وجود ندارد یا کم است و بخصوص و زنان باردار دیده شود. بیماران مبتلا به مالاریا شدید باید سریعاً تحت درمان قرار بگیرند.
روشهای درمان مالاریا
این بیماری ، یک بیماری شدید است که می تواند بالفعل کشنده باشد ( خصوصاً وقتی که عامل آن مالاریا فالسی پاروم باشد) و طبق سفارشات سازمان سلامت جهانی در مناطق بومی باید درمان را حداکثر تا 24 ساعت بعد از ظهور نخستین نشانه ها آغاز نمود . این بیماری به دو دسته تقسیم می شود: بیماری خفیف که درمان آن نیازی به بستری ندارد و بیماری شدید که حتماً نیاز به بستری دارد. در مناطقی که این بیماری غیر بومی است باید بیماران را تحت قرنطینه قرارداد و سپس برای درمان اقدام کرد.در بعضی از کشور ها ( و نه ایالت متحده) داروهای ضد این بیماری به صورت شیاف یافت می شوند و بسیاری از داروهای ضد مالاریایی نیز به صورت تزریقی درون رگ موجود می باشد. اینکه یک بیمار مبتلا به مالاریا را درمان کنیم به عواملی بستگی دارد که برخی از آن ها عبارتند از: گونه ی انگل بیماری زا ، مکانی که عفونت و بیماری حادث شده است ، وضعیت کلینیکی و آمادگی بیماران ، بارداران بودن و چندین مورد دیگر.
مالاریا و مراجعه به پزشک
در صورت داشتن تب بالا در هنگام سفر یا بعد از مسافرت به یک منطقه خطرناک این بیماری، با پزشک خود صحبت کنید. انگل‌هایی مولد این بیماری گاها باعث می‌شوند که عفونت مالاریا بتواند تا یک سال در بدن شما به‌صورت نهفته باقی بماند. اگر علائم شدید داشتید، فوراً به پزشک مراجعه کنید.
عوارض مالاریا
این بیماری میتواند کشنده باشد، به‌ویژه از طریق گونه‌هایی که در مناطق گرمسیری آفریقا شایع است. مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها برآورد می‌کنند که ۹۰ درصد از کل مرگ‌ومیر مالاریا در آفریقا رخ می‌دهد که بیشتر در کودکان زیر ۵ سال رخ می‌دهد.
داروهای مالاریا
کلروکین (آرالن)
سولفات کینین (کوالاکین)
هیدروکسی کلروکین (Plaquenil)
ملفوکین
ترکیب اتواکون و پروژانیل (مالارون)
پیشگیری از مالاریا
اگر قصد سفر به مکانی رادارید که این بیماری در آنجا شایع است، مدتی پیش از سفر در مورد داروهایی که میتوانید قبل، در طی و بعد از سفر خود مصرف کنید، با پزشک خود صحبت کنید که این امر میتواند به شما در محافظت در برابر انگل‌های این بیماری کمک کند. به‌طورکلی، داروهای مصرفی برای پیشگیری از این بیماری همان داروهایی هستند که برای درمان بیماری مورداستفاده قرار می‌گیرند. پزشک شما باید بداند که کجا سفر می‌کنید تا بتوانید دارو را که بهترین اثر ممکن ر ا بر نوع انگل این بیماری دارد را تجویز کند.
علل مالاریا
پشه‌ی آلوده به انگل این بیماری اگر شخصی را بگزد، او را به این بیماری مبتلا می‌کند. بیماری مالاریا از مادر به جنین نیز منتقل میشود. این نوع بیماری را، مالاریای مادرزادی می‌نامند. این بیماری از طریق خون منتقل میشود. بنابراین راههای انتقال این بیماری به شرح زیر است: انتقال خون؛ پیوند عضو؛ استفاده از سرنگ مشترک.
مبتلایان به مالاریا
مبتلایانی که درمان شده‌اند، به زندگی عادی باز می‌گردند اما اگر عوارض این بیماری آشکار شود، ممکن است شرایط را برای مبتلایان سخت کند. برای مثال مالاریای مغزی که باعث تورم رگ‌های خونی مغز میشود، احتمال آسیب مغز را بالا می‌برد. همین‌طور بیمارانی که مبتلا به نوع وخیم این بیماری هستند، بدن‌شان به دارو‌ها واکنش نشان نمی‌دهد. در این موارد، ممکن است بیماری شدت بیابد و باعث بروز عوارض خطرناک دیگری برای بیمار شود.
